Echtscheiding

Verbreking samenleving / samenwonen en uit elkaar

Steeds meer mensen kiezen ervoor om niet te trouwen, maar te gaan samenwonen. Woon je samen en ga je dus ongehuwd uit elkaar, dan loop je vaak tegen dezelfde vragen aan als mensen die getrouwd zijn. Hoe gaat het dan verder met de woning, de kinderen of uw spullen? In dit artikel lichten de familierecht advocaten van Van Koutrik kort de belangrijkste onderdelen toe. Het gaat om alle stellen die samenwonen zonder gehuwd te zijn en die niet een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan.

Wanneer je gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan dan vraag je een echtscheiding (link naar andere pagina) aan wanneer je uit elkaar gaat. Wanneer je ongehuwd samenwoont kun je uit elkaar zonder procedure bij de rechtbank. Wij gaan hier in op de situatie van ongehuwd samenwonenden die uit elkaar willen gaan. Wat u wettelijk samen moet regelen, hangt af van twee zaken: of er kinderen jonger dan achttien jaar zijn en of u een samenlevingscontract hebt. De helft van de samenwonende stellen die uit elkaar gaan hebben geen samenlevingscontract. Als er wel sprake is van een samenlevingscontract, dan staan daarin meestal ook afspraken over hoe u de samenleving moet beëindigen. Verder kan het contract afspraken bevatten over pensioen of alimentatie.

Alimentatie

Samenwoners die uit elkaar gaan hebben geen wettelijke verplichting om bij te dragen in het levensonderhoud van de ex-partner. Soms zijn er afspraken over de betaling van partner/of kinderalimentatie geregeld in een samenlevingscontract. Uit onderzoek blijkt echter dat samenwoners die een (notarieel) samenlevingscontract opstellen vaak wel zaken regelen zoals de en/of rekening en de kosten van de huishouding maar alimentatie niet. Dat kan problemen opleveren als samenwoners jarenlang samen zijn terwijl de één zorgt voor de kinderen en het huishouden en de andere partner werkt. De verzorgende ouder kan na de verbreking samenwoning zonder inkomsten komen te zitten. Je kunt achteraf geen aanspraak meer maken op partneralimentatie als je daar niet vooraf afspraken over hebt opgenomen in het samenlevingscontract. Kinderalimentatie is een wettelijke verplichting die bestaat voor iedere ouder, of je nu gehuwd of ongehuwd hebt samengewoond.

Huurwoning

Wat uw rechten zijn als huurder als u niet meer samenwoont hangt af van een aantal omstandigheden. Als je langer dan twee jaar hebt samengewoond dan heb je allebei recht om in de woning te blijven wonen. Daarvoor gelden wel de volgende voorwaarden: de samenwoner die ten minste twee jaar zijn hoofdverblijf heeft in de woning van zijn partner die de woning huurt en met hem of haar een duurzame gemeenschappelijke huishouding voert, kan de positie van medehuurder krijgen als de samenwoners daartoe een gezamenlijk verzoek aan de huurder hebben gedaan. Als bij het einde van de samenleving de huurder de huur opzegt, wordt de medehuurder de huurder.

Inspiratie andere site: Er zijn veel standaardregels, maar neem sowieso ook altijd even contact op met je verhuurder. Want wat er bij het vertrek van een bewoner precies mag en kan, verschilt per verhuurder. Ondanks dat er in de wet veel over dit onderwerp is geregeld, kunnen huurcontracten bepalingen bevatten, die afwijken van de wet en de inhoud van deze pagina. Als het huurcontract alleen op naam van jouw ex staat en jij niet officieel medehuurder bent, dan ben jij degene die moet vertrekken. De ex heeft in dat geval het recht om in het huis te blijven wonen. Als inwonend bewoner heb je niet dezelfde rechten en plichten als je ex. Zelfs niet als je toestemming voor inwoning hebt van de verhuurder en bij de gemeente staat ingeschreven op dit adres. Je bent immers officieel geen medehuurder.

Medehuurder

Ben jij inderdaad medehuurder en gaan jullie uit elkaar, dan betekent dit dat jullie allebei evenveel recht hebben om in de woning te blijven wonen. Het is aan jullie samen om te bepalen wie van de twee blijft en wie er vertrekt. Komen jullie hier samen niet uit, omdat jullie allebei in de woning willen blijven wonen? Dan kun je naar de rechter stappen om de woning toegewezen te krijgen. De rechter zal dan besluiten wie van de twee in de woning mag blijven. Hierbij wordt de hele situatie bekeken. Kunnen jullie het allebei betalen? Wie kan er het makkelijkst ergens anders terecht? Wie heeft zijn/haar werk vlakbij de woning? Al dit soort dingen spelen een rol om te bepalen welke keuze het meest logisch is. Om naar de rechter te kunnen heb te een advocaat nodig. Neem hiervoor gerust even contact met ons op.

Koopwoning

Bij een koopwoning is van belang of deze samen is gekocht of slechts door één van de samenwoners. Dat is bijvoorbeeld het geval als die ene partner de woning al in eigendom had en de ander daar later is komen samenwonen. In dat geval beslist de eigenaar van de woning geheel zelfstandig wat er met de woning gebeurt bij het einde van de relatie en wie in de woning mag blijven wonen.

Het is anders als u de woning samen heeft gekocht. Met andere woorden u heeft samen ieder voor de helft de woning gekocht en een hypotheek afgesloten waarvoor u hoofdelijk aansprakelijk bent. In dat geval bestaat tussen u een zogenaamde eenvoudige gemeenschap, namelijk de woning met alle daaraan verbonden verplichtingen. Als u uit elkaar gaat, geldt de hoofdregel dat u niet gehouden kunt worden om tegen uw wil in een onverdeelde gemeenschap te blijven. U kunt dus niet gedwongen worden om het huis samen in eigendom te houden. Als het niet lukt om onderling afspraken te maken over wie in de woning blijft en de hypotheek overneemt, dan kan ieder van de samenwoners aan de rechter vragen de woning toe te delen aan een van hen, of te verkopen aan een derde.

Als één van beiden meer heeft geïnvesteerd in de woning of geen gelijk aandeel in de woning hebben, wordt het ingewikkelder. Als u meer hierover wilt weten kunt u contact opnemen met een van onze gespecialiseerde advocaten familierecht.

Kinderen

Getrouwde ouders die gaan scheiden zijn verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Dat geldt ook voor samenwonende ouders met gezamenlijk gezag. Getrouwde ouders hebben van rechtswege gezag over binnen het huwelijk geboren kinderen. Als samenwoner heeft de andere ouder pas het gezag als de kinderen én zijn erkend én daarna in het gezagsregister is ingeschreven dat zij beiden het gezamenlijk gezag uitoefenen over de kinderen. Erkenning gebeurt bij de gemeente, het gezag vraag je aan bij de rechtbank. Dat zijn dus twee verschillende zaken. Ale je samen de erkenning hebt geregeld, betekent dat niet dat je ook automatisch gezamenlijk gezag deelt over de kinderen.

In het ouderschapsplan moeten afspraken worden opgenomen over onder andere de kosten voor de kinderen, hun hoofdverblijfplaats en een omgangsregeling. Heeft de andere ouder geen gezag dan is een ouderschapsplan niet vereist. Wel is het zo dat de beide ouders recht hebben op contact, informatie en omgang met de kinderen. Wat veel mensen niet weten is dat een kind ook een wettelijk recht heeft op omgang met zijn beide ouders. De rechter is verplicht omgang met beide ouders te bevorderen, ook als de situatie na de verbreking samenwoning complex is.

Pensioen

Het regelen en verdelen van opgebouwd pensioen is een beetje een vergeten onderwerp. Toch is het belangrijk om dat ook te regelen. Als je trouwt of een geregistreerd partnerschap sluit, word je automatisch elkaars partner in de pensioenregeling. Als samenwoners niets vastleggen, dan geldt de wet verevening pensioenrechten niet voor hen. Dat betekent dat je bij beëindiging van de samenwoners relatie geen recht hebt om het opgebouwde ouderdomspensioen te verdelen. Als dit wel de bedoeling is, is het raadzaam om dit op te nemen in een samenlevingscontract. Veel pensioenuitvoerders stellen extra eisen als het gaat om samenwoners. De pensioenreglementen hebben de voorwaarde dat een notarieel samenlevingscontract is opgesteld.

Het bijzonder partnerpensioen geldt ook voor samenwoners met een notarieel samenlevingscontract. Dit partnerpensioen komt tot uitkering zodra de ander die het pensioen heeft opgebouwd, overlijdt. In de meeste moderne pensioenregelingen is het partnerpensioen op risicobasis verzekerd. Er is dus niet daadwerkelijk een pensioen pot(je) maar een verzekering die uitkeert bij overlijden. Als de samenwoners relatie eindigt, eindigt ook de verzekering zonder dat iets wordt uitgekeerd. Dan is er geen partnerpensioen meer en dus ook niets te verdelen.

Erfrecht

Ongehuwde samenwoners zijn geen wettelijke erfgenamen van elkaar. Op het gebied van het erfrecht zijn er zeer grote verschillen tussen mensen die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan en samenwoners. Als er ook geen testament is opgemaakt heeft de langstlevende samenwoner slechts een hele kleine rol in het erfrecht. Als u samenwoont en u wilt uw partner bij uw overlijden bevoordelen, zult u altijd een testament moeten maken. De wettelijke verdeling (dus zonder testament) waarbij – kort gezegd – de langstlevende gehuwde partner de gehele nalatenschap verkrijgt, geldt dus niet voor samenwoners.

Samenlevingscontract

Als samenwoners hoeft u geen samenlevingscontract op te stellen. Het is echter wel aan te raden omdat bij een scheiding alvast zaken zijn geregeld met betrekking tot de kinderen, de woning en andere belangrijke zaken.

U kunt zelfs mondelinge afspraken maken maar het is aan te raden om deze schriftelijk vast te leggen. Daarnaast is voor een aantal rechten vereist dat samenwoners een notarieel samenlevingscontract hebben laten opstellen en vastleggen, bijvoorbeeld voor de aanspraak op pensioen of de woning na overlijden. Zonder dit samenlevingscontract heb je dus echt minder vergaande rechten.

De specialisten van Van Koutrik advocaten kunnen u bijstaan in alle zaken rondom samenwonen en de gevolgen beëindiging van de samenwoners relatie.